Odzyskiwanie danych - słownik pojęć. Cz. 1

Jak w każdej branży, specjaliści i inżynierowie pracujący nad odzyskiwaniem danych, posługują się własnym, technicznym językiem. Dla nich to zupełnie naturalne, ale jednocześnie język ten może być absolutnie niezrozumiały dla ludzi z zewnątrz. W związku z tym postanowiłem stworzyć słownik najważniejszych pojęć dotyczących awarii nośników i utraty danych, dzięki któremu - mam nadzieję - łatwiej będzie się porozumieć.

Uszkodzenie fizyczne dysku: wynika z awarii w obrębie wewnętrznych komponentów dysku. Powodem fizycznego uszkodzenia może być uderzenie/upuszczenie sprzętu, woda, awaria zasilania. Dla tego typu uszkodzeń można wydzielić trzy podstawowe podkategorie:

• Fizyczne uszkodzenie nośnika: dotyczy uszkodzeń w obrębie samego nośnika danych, a więc talerzy magnetycznych, taśmy magnetycznej, lub kości pamięci w przypadku dysków SD. Mogą to być zarysowania, pęknięcia, lub inne uszkodzenia, które powodują utratę danych.
• Uszkodzenie elementów elektronicznych: dochodzi do nich w wyniku awarii zasilania, doprowadzającej do przepięcia i uszkodzenia elektronicznych elementów płyty głównej.
• Uszkodzenia mechaniczne: dotyczą głównie wewnętrznych, ruchomych elementów nośnika, w tym wypadku nie dochodzi do utraty danych z nośnika, ale sam dysk nie może wykonać procesu zapisu/odczytu danych.

W przypadku fizycznego uszkodzenia dysku najlepszym rozwiązaniem jest natychmiastowe odłączenie go od zasilania (zwłoka może powodować dalszą utratę danych) i oddanie go do specjalistycznego laboratorium odzyskiwania danych, gdzie przeprowadzone zostanie odzyskiwanie danych - w tym przypadku niestety oprogramowanie nie będzie w stanie Ci pomóc.

Uszkodzenie logiczne: w tym przypadku dysk fizycznie działa prawidłowo, ale doszło do utraty dostępu do danych ze względu na uszkodzenie ich logicznej struktury. Uszkodzenie logiczne może być spowodowane przez wiele czynników, ale najczęściej spotykane to:

• Wirus: szkodliwe oprogramowanie jest częstym powodem utraty danych. Żeby się przed nim zabezpieczyć ważne jest posiadanie aktualnego i sprawdzonego antywirusa, a także zachowywanie czujności podczas pobierania jakichkolwiek plików z Internetu.
• Sformatowanie dysku lub partycji: formatowanie powoduje usunięcie rejestru plików, przez co tracimy dostęp do danych. Wiele osób nie zdaje sobie sprawy z tego, że operacja formatowania, spowoduje utratę danych na dysku, o czym boleśnie przekonują się już po fakcie.
• Usunięcie pliku: ważne pliki bywają usuwane zarówno przypadkowo, jak i celowo (w wyniku złośliwego lub wręcz przestępczego działania). Ważne jest jednak to, że zwykłe usunięcie pliku nie powoduje jego trwałego wykasowania - dopóki miejsce na dysku w którym się plik znajdował, nie zostanie nadpisane przez kolejne dane, plik ten będzie możliwy do odzyskania ( dowiedz się jak to zrobić).
•  Awarie systemowe: mogą być spowodowane awarią systemu plików, awarią oprogramowania lub awarią systemu operacyjnego.

W przypadku logicznego uszkodzenia struktury plików (lub po prostu ich usunięcia) użycie oprogramowania do odzyskiwania danych może być wystarczające. Pamiętać jednak należy, że takiego oprogramowania nie instaluje się bezpośrednio na dysku, z którego utraciliśmy dane. W przeciwnym wypadku sama instalacja programu może doprowadzić do nadpisania danych i ich bezpowrotnej utraty.

Obraz dysku: to dokładna kopia całej powierzchni nośnika w konkretnym momencie. Często podczas procesu odzyskiwania danych bezpośrednia praca na uszkodzonym nośniku jest niewskazana - sam proces może bowiem ingerować w strukturę danych. Stan uszkodzonego dysku może także powodować zagrożenie dalszymi uszkodzeniami. Dlatego właśnie w dobrym laboratorium odzyskiwania danych każdorazowo wykonywany jest obraz dysku, dzięki czemu możliwe jest późniejsze odtworzenie utraconych danych bez zagrożenia, że sam proces spowoduje dalsze straty.