Jak w szybki i prosty sposób sprawdzić stan dysku twardego?
Średnia żywotność dysku twardego wynosi zwykle około 3 do 5 lat. Niezależnie od tego, czy jesteś użytkownikiem indywidualnym, czy też zawodowo związany jesteś z branżą IT, prędzej czy później staniesz przed następującym problemem: dysk nie będzie już pracował tak, jak powinien, a niektóre dane nagle znikną. W przeciwieństwie do najczęstszych objawów fizycznych uszkodzeń, takich jak chrobotanie czy stukanie, nie zawsze od razu będzie wiadomo, czy dysk twardy uległ uszkodzeniu.
Jeżeli nośnik wciąż reaguje, to za pomocą odpowiednich narzędzi użytkownik może sprawdzić jego „stan zdrowia”. Jakość owych programów jest bardzo różna – niektóre są względnie nieszkodliwe i nie powodują żadnych uszkodzeń (dalszych), podczas gdy inne mogą działać całkowicie odwrotnie.
Najważniejszą technologią stosowaną przy sprawdzaniu stanu dysku twardego jest S.M.A.R.T. (Self-Monitoring, Analysis and Reporting Technology). Prawie wszystkie nowoczesne dyski HDD obsługują obecnie analizę S.M.A.R.T. w celu sprawdzenia stanu fizycznego nośnika. Według badań przeprowadzonych przez Google kilka lat temu, dwie z trzech awarii dysku twardego można przewidzieć, stosując taką analizę. Obejmuje ona 10 parametrów, które podczas monitorowania pracy nośnika uważa się za krytyczne, a także około 30 innych wartości odzwierciedlających stan dysku twardego.
Jak sprawdzić czy dysk ssd jest uszkodzony?
W dyskach SSD również możemy znaleźć parametry S.M.A.R.T. charakteryzujące ich pracę, tj. zużywanie się pamięci flash w związku z każdym kolejnym zapisem.
Diagnoza dysku twardego
Jednak jak to zwykle bywa, z analizy S.M.A.R.T. korzystamy przeważnie wówczas, gdy jest już za późno. Niestety, większość systemów operacyjnych nie określa automatycznie danych diagnostycznych i nie przedstawia ich użytkownikowi w dobrze widocznym miejscu.
S.M.A.R.T. – co potrafi?
W trakcie pracy system S.M.A.R.T. wykonuje testy, w wyniku których przygotowuje wyniki w postaci różnych atrybutów, na podstawie których określa się stan dysku twardego. Monitorowanie stanu dysku obejmuje m.in.: liczbę cykli start/stop, temperaturę dysku, sumaryczny czas pracy dysku, liczbę naprawionych błędów ECC, liczbę błędów transmisji w trybie Ultra_DMA czy liczbę błędów operacji seek. Istnieje również badanie ogólne, które zawiera szczegółowe raporty stwierdzające, czy występują problemy z nośnikiem.
Inne narzędzia diagnostyczne
Wielu producentów dysków HDD wyposaża nośniki we własne narzędzia diagnostyczne, które odczytują wiele istotnych informacji i udostępniają je użytkownikowi. Ponadto, za pomocą niektórych z nich można zmieniać ustawienia dysku twardego. Jednak producenci zastrzegają, że nie ponoszą żadnej odpowiedzialności za utratę danych, jeżeli nastąpi ona w wyniku zastosowania tych narzędzi!
Informacje dostarczane przez te narzędzia zależą ściśle od konkretnego producenta. Ich stosowanie może mieć swoje wady (jak na przykład ryzyko utraty danych), jednak z drugiej strony ma także swoje plusy. Na przykład mogą naprawiać problematyczne sektory. Jednak takie działania użytkownicy podejmują wyłącznie na własne ryzyko.
Oto kilka linków do darmowych narzędzi diagnostycznych z Seagate, Western Digital i Fujisu:
Ponadto, istnieje również wiele innych (zarówno darmowych, jak i płatnych) narzędzi, które różnią się między sobą pod względem zakresu oferowanych informacji. Interesujące jest to, że łączą w sobie różne badania diagnostyczne w jedno rozwiązanie. Oprócz analizy S.M.A.R.T, zazwyczaj oferują testy porównawcze plików kontroli, monitoring i skanowanie błędów dysku, jak również zużycie energii i kontrolę temperatury.
Takimi kompleksowymi darmowymi narzędziami (na własny użytek) są np. CrystalDiskInfo, DiskCheckup, HD Tune lub HDDScan. Wszystkie cztery narzędzia są łatwe w użyciu i informują użytkownika o stanie zdrowia badanego dysku w bardzo krótkim czasie.
Smartmontools (S.M.A.R.T. Monitoring Tools) to zestaw programów do obsługi podsystemu S.M.A.R.T. dysków twardych, które przeznaczone są dla środowisk profesjonalnych (nie dla tzw. użytku własnego). Są one dostępne nie tylko dla systemów Linux, Mac lub Windows, ale także dla FreeBSD, NetBSD, OpenBSD, Solaris, OS / 2, Cygwin, QNX lub eComStation. Narzędzia wspierają również konfiguracje RAID.
Wiarygodność narzędzi
O tym, w jakim stopniu wiarygodne są parametry S.M.A.R.T., pisaliśmy w innym poście. Warto pamiętać, że samo narzędzie diagnostyczne, które zostało wykorzystane do analizy parametrów S.M.A.R.T., nie jest najważniejsze. Błąd nie oznacza, że dysk twardy natychmiast przestaje działać. Jednak w takim przypadku należy założyć, że jest już w stanie awarii. Kres jego życia może nastąpić w ciągu kilku minut, kilku miesięcy lub – w niektórych przypadkach – nawet w ciągu kilku lat. Niezależnie od tego, jak długo będzie to trwało, nie należy ufać takiemu nośnikowi i dłużej przechowywać na nim danych.
Upewnij się, że masz kopię zapasową danych na innym nośniku, na przykład na zewnętrznym dysku twardym, płycie CD, DVD, lub na taśmie magnetycznej. Sprawdź, czy backup jest aktualny! Mając aktualną kopię zapasową pod ręką, powinieneś również wymienić używany dysk na nowy tak szybko, jak to tylko możliwe. Oczywiście warto pamiętać, że technologia nie jest nieomylna – dysk twardy może również przestać działać nawet wówczas, kiedy analiza S.M.A.R.T. nie wykaże błędów. Jednak mimo to, analizę S.M.A.R.T. należy traktować jako coś w rodzaju technologii ostrzegawczej, która wskaże, że dysk twardy może wkrótce odmówić posłuszeństwa.
